De ontwikkelingen gaan hard in de energiesector en het onderwijs huppelt daar vaak mijlenver achteraan. Dit heeft ook gevolgen voor het slagen van de energietransitie. Oplossing: mbo en mkb werken steeds meer intensief samen.
Om de plannen van het klimaatakkoord uit te voeren, zijn duizenden extra vakmensen nodig. Op dit moment is er al een tekort aan 15.000 banen. De snelle technische veranderingen binnen de energiesector maken dit probleem extra ingewikkeld, omdat de eisen aan vakpersoneel voortdurend veranderen.
Samenwerkingsverbanden
Met de stimulans van flinke geldinjecties van onder meer het ministerie van Onderwijs via de Regeling Regionaal Investeringsfonds mbo (RIF) ontstaan er steeds meer samenwerkingsverbanden tussen het mbo en mkb, ook in de energiesector. Een voorbeeld daarvan is de Vakschool Technische Installaties (VTi) in de regio Amsterdam.
Maar liefst 59 partners uit het bedrijfsleven, onderwijs en kennisinstellingen werken binnen het VTi samen om het probleem van het tekort aan goed geschoold technisch personeel in de regio op te lossen. Martin de Haan, programmadirecteur: “We zijn geen school, maar een publiek-private samenwerking die de koppen bij elkaar steekt om meer jongeren te interesseren voor de installatietechniek en ze beter op te leiden voor de praktijk.”
59 partners
Grote bedrijven als Tata Steel, Siemens en Alliander, kennis- en onderwijsinstellingen als Amsterdam UMC, de Hogeschool van Amsterdam, 9 vmbo’s en het ROC Amsterdam, en zo’n 20 mkb-bedrijven denken en werken binnen het VTi mee over promotie van het vak onder jongeren, de kennisontwikkeling van vakdocenten, stageplekken en de kennis van de laatste State-of-the-Art-technieken in het onderwijs. Met die kennis worden programma’s uitgezet.
Enkele voorbeelden:
• Om het tekort aan techniekdocenten aan te pakken is in samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam en bedrijven in oktober een nieuwe leergang Hybride Vakdocent van start gegaan. De samenwerkende bedrijven leveren hiervoor geschikte kandidaten die bij hen in loondienst zijn.
• In 2019 start een technicusopleiding die zich volledig toespitst op de energietransitie.
• Om de installatietechniek te promoten bij jongeren organiseert het VTi allerlei activiteiten. Zo heeft het Installatiebedrijf en VTi-partner Van Dorp (huisinstallateur Paradiso) samen met het ROC van Amsterdam onlangs een excursie naar poptempel Paradiso georganiseerd om de mbo-studenten kennis te laten maken met de (audio)installatietechniek om daarmee een brug te slaan naar de leefwereld van jongeren.
Concrete resultaten
Het werkt. In 2018 is de instroom van het aantal jongeren dat koos voor de installatietechniek in de regio Amsterdam gegroeid met 20 procent naar bijna 900 studenten. De Leergang Hybride Docent heeft nog wat promotie nodig: er zijn nu 6 deelnemers die in 2019 kunnen worden ingezet. Onderwijl ontstaan er door het VTi allerlei samenwerkingsverbanden die niet waren voorzien: zo gaan bijvoorbeeld 3 vmbo-scholen samenwerken om het techniekonderwijs aantrekkelijker te maken voor de Amsterdamse jeugd.
Wordt hiermee het tekort aan goed opgeleid vakpersoneel opgelost? De Haan: ”Ik denk zeker dat we hiermee zeker op de goede weg zijn. Door de samenwerking binnen het VTi heeft het bedrijfsleven invloed op de inhoud van het onderwijs. Ze denken mee over wat er op de scholen wordt geleerd en kunnen hun ei kwijt. Over 2 tot 4 jaar zullen ze bovendien de vruchten gaan plukken van de vergrote instroom.”
Voordelen mkb
Ook mkb’er Mohammed Dmissie is enthousiast. In 2004 startte hij zijn installatiebedrijf Dmissi Electro dat nu 85 werknemers telt. Ook hij kent het probleem van tekort aan goed opgeleid vakpersoneel. “In 2019 zou ik sowieso 10 extra mensen kunnen gebruiken, maar ze zijn er niet.” Zijn bedrijf doet actief mee aan promotie van het installatievak op de scholen en laat ook klassen toe in zijn bedrijf.
“Studenten weten dat het vak bestaat, maar vaak niet wat het echt inhoudt. Door in de praktijk te laten zien wat hen straks te wachten staat, kiezen ze er eerder voor. Ze krijgen er een gevoel bij. Na een bezoek van een klas uit Almere bijvoorbeeld hebben drie jongens uit die klas bij mij gesolliciteerd. Ook de scholen weten beter wat we te bieden hebben, bijvoorbeeld voor stageplekken. Iedereen heeft meer overzicht over wat er speelt en heeft korte lijntjes met elkaar. We hebben echt onze krachten gebundeld.”
De samenwerking binnen het VTi levert Dmissi meer op. “We werken ook samen met andere installatiebedrijven in de regio. Als een bedrijf een overschot heeft aan personeel laat hij ons dat weten. Ook als mensen in loondienst graag willen omscholen naar een andere sector werken we onderling samen. Werknemers kunnen zo makkelijker doorstromen van het ene bedrijf naar het andere als ze niet lekker in hun job zitten. We stoppen er zeker tijd en energie in, maar de resultaten zijn onbetaalbaar.”
Topsector Energie
Het ministerie van Onderwijs heeft voor de komende 4 jaar 100 miljoen uitgetrokken om de samenwerking tussen het mbo en mkb te versterken. Ook de Topsector Energie is onlangs een actieplan gestart: met het Programma De Uitdaging wil de topsector lokale en regionale successen als het VTi landelijk delen, zodat regionale successen landelijk kunnen worden uitgerold en ook de energietransitie in een versnelling kan komen.
Meer informatie
Zoek je als mkb-bedrijf een regionaal samenwerkingsverband als het VTi, zoek dan contact met het Regionaal Investeringsfonds mbo of De Uitdaging. Zij helpen je verder.
NB: Dit artikel is gepubliceerd op het online platform De Ondernemer, december 2018.
De opdracht:
Het idee is door mijzelf aangedragen.
Afbeelding: Alex Csiki via Pixabay
